Cuốn “Nhập môn Giáo phụ: Thời trước Nicea – Từ thánh Irênêô đến Reticius Autun” là một phần trong loạt sách nghiên cứu thần học Kitô giáo cổ đại, đặc biệt tập trung vào thời kỳ các Giáo phụ trước Công đồng Nicea (năm 325). Cuốn sách trình bày một cách hệ thống tư tưởng, bối cảnh lịch sử và đóng góp thần học của các Giáo phụ từ thế kỷ II đến đầu thế kỷ IV.

NỘI DUNG CHÍNH YẾU

Bối cảnh lịch sử: Thời kỳ trước Công đồng Nicea (năm 325) là giai đoạn hình thành nền tảng đức tin Kitô giáo. Giáo hội đối mặt với bách hại từ chính quyền La Mã và các lạc giáo nội bộ (đặc biệt là Ngộ đạo, Marcionism, Ariô...). Sứ mạng của các Giáo phụ: Bảo vệ và truyền đạt đức tin tông truyền. Phát triển ngôn ngữ và tư tưởng thần học. Chống lại các lạc giáo bằng lý luận chặt chẽ và giải thích Kinh Thánh.

Những nhân vật tiêu biểu: Thánh Irênêô: Chống Ngộ đạo, nhấn mạnh đến sự hiệp nhất giữa Kinh Thánh – Truyền thống – Giáo hội. Tertullianô: Đặt nền cho thần học Latinh, đóng góp vào từ ngữ thần học như "Ba Ngôi" (Trinitas). Origenê: Phát triển chú giải Kinh Thánh sâu sắc, ảnh hưởng lớn đến thần học Đông và Tây. Reticius Autun: Đại diện cho thần học phương Tây đầu thế kỷ IV, góp phần vào các cuộc tranh luận chống Ariô.

Chủ đề thần học then chốt: Mầu nhiệm Ba Ngôi: Tìm cách diễn tả sự hiệp nhất và khác biệt trong Thiên Chúa. Kitô học: Khẳng định Đức Giêsu vừa là Thiên Chúa thật, vừa là người thật.

Hội Thánh và Bí tích: Hiểu về vai trò của Giáo hội trong việc cứu độ và ban phát ân sủng. Kinh Thánh: Được giải thích theo nhiều cấp độ – nghĩa đen, luân lý và thần bí.

Ý nghĩa lịch sử – thần học: Thời kỳ tiền Nicea là “giai đoạn kiến tạo” thần học Kitô giáo. Đặt nền móng cho các Công đồng sau này và tư tưởng của các Giáo phụ hậu Nicea.