Trong tác phẩm “Truyền thống trí thức Công giáo trong thế kỷ hai mươi”, Robert Royal thực hiện một nhiệm vụ đầy tham vọng: vẽ lại bản đồ một di sản trí tuệ phong phú nhưng phần lớn đã bị lãng quên của thế kỷ 20. Quyển sách mở đầu bằng nghịch lý của thi hào Charles Péguy: một đức tin về bản chất là rất đơn giản, nhưng lại khai sinh ra một truyền thống tư tưởng vô cùng rộng lớn và phức tạp.
Tác giả chỉ ra rằng di sản này, từng được các tổ chức thế tục công nhận, nay lại trở nên xa lạ ngay cả với người Công giáo. Nguyên nhân chính là những biến động sâu sắc sau Công đồng Vatican II (1962-1965) và giai đoạn “Sự đứt gãy lớn lao” của văn hóa toàn cầu vào cuối thập niên 1960. Giai đoạn này đã tạo ra một cuộc tranh luận gay gắt về “tính liên tục” và “tính gián đoạn” trong Giáo hội, với những nhà tư tưởng như Karl Rahner mô tả Công đồng như một “sự đoạn tuyệt dứt khoát” với quá khứ. Điều này, kết hợp với các trào lưu văn hóa bên ngoài, đã khiến việc xác định bản sắc tư tưởng Công giáo trở nên khó khăn.
Royal viết từ lập trường của một người Công giáo được Vatican II mở ra cho thế giới hiện đại, nhưng vẫn tìm cách khẳng định những chân lý bền vững. Với lăng kính của thông điệp Fides et Ratio (Đức tin và Lý trí), ông đặt ra câu hỏi trọng tâm: làm thế nào để Giáo hội dung hòa sự canh tân mục vụ với việc bảo vệ vững chắc các tín điều về đức tin và luân lý?.
Để trả lời, quyển sách khảo sát một cách có hệ thống các lĩnh vực cốt lõi:
-
Triết học: Nền tảng không thể thiếu cho thần học, với sự chuyển dịch từ trường phái Tôma sang chủ nghĩa đa nguyên.
-
Thần học: Cuộc đối thoại không ngừng giữa đức tin và lý trí, được hướng dẫn bởi Huấn quyền của Giáo hội.
-
Nghiên cứu Kinh Thánh: Sự tích hợp các phương pháp hiện đại vào sự hiểu biết của Công giáo về Mặc khải.
-
Phụng vụ: Nơi nguyên tắc lex orandi, lex credendi (luật cầu nguyện là luật đức tin) thể hiện rõ nhất mối liên hệ giữa thờ phượng và niềm tin.
-
Văn chương, Lịch sử, Văn hóa: Những lĩnh vực trung tâm giúp truyền tải đức tin trong một thời đại hoài nghi lý trí.
