LUẬN NGỮ LUẬN GIẢI - ỨNG DỤNG TRONG CUỘC SỐNG (Bản văn trình bày bằng Hán, Anh, Việt)

Tác giả: Michel Nguyễn Hạnh

Luận Ngữ hình thành từ thời Chiến Quốc, khoảng thế kỷ V-IV TCN, do học trò trực tiếp và hậu học của Khổng Tử ghi chép. Cấu trúc gồm 20 thiên, không theo hệ thống logic chặt chẽ, mà rời rạc, như những hạt ngọc tản mác. Nhưng chính sự rời rạc ấy tạo nên sức sống: mỗi chương là một ngữ cảnh, một tình huống, một ánh chớp tư tưởng.

Trải qua hơn 2.000 năm, Luận Ngữ trở thành cốt lõi của Nho học. Hệ thống “chú giải” xuất hiện từ Hán – Đường: Hà Yến, Hứa Thận, Trịnh Huyền... đến Tống, Trình Hạo, Trình Di, và Chu Hy thiết lập lối chú giải “lý học”, khiến Luận Ngữ cùng với Đại Học và Trung Dung trở thành “Tam Kinh Tử Thư” – nền tảng khoa cử. Trong suốt nhiều thế kỷ, cách hiểu "Chu Hy học” gần như là độc tôn.

Trong kho tàng triết học phương Đông, Luận Ngữ (論語) là một tác phẩm đặc biệt. Nó không phải là một bộ "kinh điển" theo nghĩa hệ thống triết lý khép kín, mà là tập hợp những mẩu đối thoại, những lời dạy, những sự việc nhỏ nhặt nhưng chứa đựng cả một nền minh triết. Nếu Kinh Dịch là vũ trụ luận, Kinh Thi là nhân tình thế thái, thì Luận Ngữ lại là bộ “nhân sinh bút ký" của Khổng Tử và môn đệ – nơi tinh thần Nho gia được ghi lại giản dị, nhưng thấm đượm sức sống dài lâu.

Tại sao trong số nhiều trước tác Đông phương, chúng ta chọn Luận Ngữ làm đối tượng “luận giải ứng dụng trong cuộc sống"? Câu trả lời có thể khởi đi từ chính cấu trúc và phong cách văn bản. Luận Ngữ không phải triết lý trừu tượng, mà luôn bắt đầu từ đời sống: một câu chuyện với độc giả, một nhận xét về chính trị, một suy tư đạo đức. Tính chất “thực học" này khiến Luận Ngữ vượt thời gian, gợi mở cho mỗi thế hệ.

Ngày nay, trong xã hội hiện đại đầy biến động theo cách "điên đảo dịch", con người đứng trước khủng hoảng niềm tin, áp lực thành công, và cơn lốc kỹ trị (technocracy). Triết học không thể chỉ là “nghiên cứu quá khứ", mà cần là “nghệ thuật sống". Chính ở điểm này, Luận Ngữ cho chúng ta một con đường: học để hành, tri thức để tu dưỡng, lý thuyết để trở thành nhân cách.

Đối với sinh viên ngành triết học phương Đông, việc đọc Luận Ngữ không chỉ dừng ở “giải nghĩa chữ nghĩa”. Học triết qua Luận Ngữ không chỉ là nắm khái niệm, mà là bước vào đối thoại với Khổng Tử. Luận Ngữ cần được đọc như một tấm gương, để người trẻ có thể soi vào, tự vấn, và chọn lựa cách sống. Do vậy, cuốn Luận Ngữ luận giải – ứng dụng trong cuộc sống này được biên soạn không chỉ nhằm giới thiệu chú giải, mà còn nhằm đặt các lời dạy của tiền nhân vào bối cảnh hôm nay.

- Trích Lời giới thiệu

Về tác giả: 

Michel Nguyễn Hạnh là giảng viên:
- Văn hóa tín ngưỡng Việt Nam tại Đại Chủng Viện Thánh Giuse Sài Gòn, Học viện Công Giáo, Học viện Thánh Giuse Dòng Tên, Học viện Thánh Giuse Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc.
- Hán văn tại Trung Tâm Thần Học Sedes Sapientiae.
- Triết học Trung Hoa tại Đại Chủng Viện Thánh Giuse Xuân Lộc.
- Triết học Nho Lão tại Trung Tâm Thần Học Sedes Sapientiae.

Sách đã xuất bản: Từ điển chữ Nôm Công giáo - Phần đọc kinh sớm tối,  Văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, Thực hành văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, Học chữ Hán qua 214 bộ thủ Khang Hy, Từ Hiếu Kinh đến Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam, Đại cương triết học Trung Hoa, Đại Học luận giải, Trung Dung luận giải, Mạnh Tử luận giải, Luận Ngữ luận giải, Lĩnh Nam Chích Quái Liệt Truyện, Tìm hiểu tư tưởng Kim Định - Việt triết nhập môn